Oudste, maar niet verouderd
Het klassiek-liberalisme is de oudste van de stromingen binnen het liberalisme. Het voert terug op grote denkers zoals John Locke, Adam Smith, en Jean-Jacques Rousseau uit de Verlichting (de late 17e en hele 18e eeuw). Oud betekent zeker niet ‘verouderd’; hedendaagse klassiek-liberalen hebben het denken aangepast aan de tegenwoordige omstandigheden. Het klassiek-liberalisme legt de nadruk op individuele vrijheid, persoonlijke autonomie, beperkte overheid en vrije markten als fundamentele principes.
Burgerlijke vrijheden
Klassiek-liberalen hechten aan het vastleggen en bewaken van burgerlijke vrijheden in de Grondwet: denk aan de uitingsvrijheid, de vrijheid van godsdienst of levensovertuiging, de vrijheid van vereniging en vergadering, de onaantastbaarheid van het menselijk lichaam (recht op leven) en een zo groot mogelijk recht op eigendom. Individuen hebben het recht om eigendom te verwerven, te behouden en te gebruiken zoals ze dat willen, zolang ze de rechten van anderen niet schenden. Deze burgerlijke vrijheden betekent dat wij zelf rekenschap moeten geven van de keuzes, en mogen zich niet verschuilen achter anderen. Zonder vrijheid geen verantwoordelijkheid. Klassiek-Liberalen willen dat de overheid alleen die taken uitvoert die strikt noodzakelijk zijn om individuele rechten van burgers te beschermen, en staat terughoudend tegenover uitbreiding van de bevoegdheden van de staat. In het beperken van de macht van de overheid zien Klassiek-Liberalen de borging dat deze rechten worden beschermd. Borging als het gaat om primaire taken zoals het bewaken van de interne en externe veiligheid en het verzekeren van de voedselzekerheid.
Het Klassiek-Liberalisme benadrukt het belang van individuele verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid is een liberale kernwaarde, het ‘ethische fundament’ onder een samenleving van vrije mensen. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun welzijn; sociale wetgeving die individuen afhankelijk maakt van overheidssteun, ondermijnt de eigen verantwoordelijkheid.
Scheiding der machten; kleine overheid met afgebakende taken
Klassiek-Liberalen staan huiverig tegenover macht, en zeker de opeenstapeling daarvan. Naast het scheppen van een vrije sfeer voor de burgers waarin een overheid niet mag treden, willen zij daarom overheidsmacht zoveel mogelijk scheiden (in een uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht) en deze machten (mede) met behulp van checks and balances in toom houden. De overheid moet zich voornamelijk bezighouden met het beschermen van individuele rechten en het handhaven van wet en orde om de veiligheid van haar burgers te waarborgen. Hierbij hoort ook een zuivere verhouding tussen Kerk en Staat. Klassiek-Liberalen willen een beperkt, goed afgebakend takenpakket voor de overheid. Een kleine, krachtige staat. Want wat de overheid moet doen, moet ze wel goed kunnen doen.
Economie
De Klassiek-Liberale achterdocht ten aanzien van macht geldt ook in de economie. Klassiek-Liberalen zijn voor een vrije markt omdat er op een werkelijk vrije markt concurrentie is. Vrije markt (concurrentie) bevordert efficiëntie, welvaart en innovatie. Overmatige regulering kan de economische groei belemmeren. De Klassiek-Liberale achterdocht ten aanzien van concentratie van macht geldt ook in de economie. Klassiek-Liberalen zijn voor een zo vrij mogelijke markt omdat er zo voor de consument keuzevrijheid is. Deze keuzevrijheid bevordert efficiëntie en innovatie bij bedrijven, wat leidt tot welvaart en welzijn. Overmatige regulering kan de economische ontwikkeling belemmeren.
Europa
Het Europese project zien Klassiek-Liberalen als een manier om economische vrijheid te bevorderen door het wegnemen van handelsbarrières en het bevorderen van economische samenwerking tussen Europese landen. Klassiek-Liberalen maken zich zorgen over de uitbreiding van de bevoegdheden van Europese instellingen en door Europa voorgeschreven regelgeving. Dit kan leiden tot een grotere overheidsbemoeienis en een beperking van individuele vrijheden. Daarbij zijn wij zeer terughoudend en kritisch bij de overdracht van de nationale soevereiniteit aan internationale instanties zoals de Europese Unie. Daarom beoordelen Klassiek-Liberalen voortdurend of zaken niet beter op nationaal of lokaal niveau kunnen worden behandeld.
