Gastbijdrage van: Alexander Ploeg
De nieuwe Duitse coalitie is een feit. Belangrijk voor Nederland, omdat wij vaak (in Europees verband) de Duitse koers volgen. Misschien moet Nederland dat niet meer doen en een meer zelfstandige koers varen in Europa. Zeker voor de VVD is het goed om kritisch te kijken naar de Duitse plannen.
De Duitse coalitie streeft naar verdere ontwikkeling van de Europese federale staat en Europese verdragen moeten worden aangepast. Waarschijnlijk zullen die verdragen gericht zijn op het overdragen van bevoegdheden van nationale staten naar de Europese Unie. Een federatie was iets waar de VVD altijd van heeft gegruwd. Bolkestein moest niets hebben van federalisten als Guy Verhofstadt. Volgens Bolkestein is er geen Europese burger, dus past een Europese federatie ook niet. Dit klopt helemaal. De VVD moet de Nederlandse soevereiniteit bewaken en blijven optrekken met landen die dit ook niet willen. Dit zal lastig worden in een coalitie met D66.
Duitsland wil verder het Europees klimaatbeleid verstevigen. De Europese Unie heeft al hele ambitieuze doelstellingen – waarvan twijfelachtig is of die haalbaar zijn – dus de klimaatdoelen nog verder aanscherpen is blaffen tegen de maan. De roep vanuit Duitsland is bijzonder, zeker omdat zij haar kerncentrales zo snel mogelijk willen sluiten. Bij wie komt de rekening van alle klimaatplannen terecht? Bij de Europese burger? Of erger, gaan de noordelijke landen meer moeten bijdragen vanwege ‘solidariteit’ binnen de Unie? Hogere klimaatdoelen lijken mooi, maar het gaat te weinig over de haalbaarheid van de plannen. Wat zijn de kosten? Wie gaan de maatregelen betalen? Wie bepaalt of de miljarden effectief worden besteed? De Nederlandse plannen van onze nieuwe coalitie – een klimaatfonds met geleend geld – klinken ook niet hoopgevend. De VVD moet op Europees én nationaal niveau blijven pleiten voor rationeel klimaatbeleid.
Zorgelijk is ook dat de Duitse coalitie Eurobonds op lange termijn niet uitsluiten. Dat betekent dat de rijke noordelijke landen blijven betalen voor de armere zuidelijke en oostelijke staten. Deze landen zullen zelf hun schulden moeten beperken en zorgen voor een concurrerende economie. Landen steunen in de huidige coronaperiode is begrijpelijk, maar dit moet permanent worden. Voorheen kon Nederland samen met Duitsland optrekken, nu wordt het lastig om bondgenoten te vinden om tegen Eurobonds te strijden. Hopelijk gaat de VVD niet overstag en kan het de Nederlandse positie tegen Eurobonds handhaven.
Verder wil Duitsland een ‘Europese minister van Buitenlandse Zaken’ en unanimiteit loslaten bij Europese beslissingen over buitenlandse zaken. Dit is een slecht plan, hierdoor geeft Nederland macht uit handen. Als Duitsland (en Frankrijk) tegen een maatregel zijn, geldt de unanimiteit dan ook niet? Dat betwijfel ik. Kortom, unanimiteit uit handen geven gaat vooral ten koste van de kleine landen. Het is belangrijk dat landen een afwijkend geluid kunnen laten horen. Duitsland en Frankrijk deden dit bijvoorbeeld toen zij weigerden de oorlog van de VS tegen Irak te steunen. Nederland moet dit bijvoorbeeld kunnen doen als het over migratiedeals of over de omgang met Turkije en Rusland gaat.
Tot slot wil de Duitse coalitie landen als Hongarije en Polen geen geld uit het Coronaherstelfonds geven vanwege hun omgang met de rechtsspraak. Dit klinkt sympathiek, maar het is onfatsoenlijk om Coronagelden hiervoor in te zetten. Dan worden Hongaarse en Poolse burgers de dupe. Nederland moet dit beleid niet steunen. Lidstaten op deze manier chanteren verdient geen schoonheidsprijs. Er moet naar andere manieren worden gezocht om deze landen aan te spreken.
Voor de VVD was Duitsland vaak een natuurlijke bondgenoot. Beide waren voorstander van zuinig en realistisch Europees beleid. De nieuwe coalitie in Duitsland is echter een andere weg ingeslagen. Een koers die de VVD niet automatisch moet volgen.
